Azərbaycan Çempionatlarının Tarixi
Bakı, 13 iyun , Tsport.az
Azərbaycan futbolu 1993-cü ildən etibarən öz çempionatına sahibdir. İlk illərdə qeyri-sabitlik, komandaların tez-tez dəyişməsi və futbolun yeni formalaşması prosesi gedirdi. Lakin zamanla çempionat daha sistemli və rəqabətli oldu. Bu günə qədər 31 mövsüm başa çatıb və hər mövsüm yeni tarix yazılıb.
1993-cü ildə keçirilən ilk çempionatın qalibi “Nicat” (Bakı) oldu. O dövrdə Azərbaycan futbolu hələ yeni formalaşırdı və komandalar sabit heyətə, güclü infrastruktura malik deyildi. İlk illərdə çempionluq uğrunda mübarizə aparan komandalar arasında “Avtomobilçi”, “Azərneftyanacaq”, “Turan AİR” kimi klublar var idi.
Bu dövrdə çempionatın əsas xüsusiyyəti qeyri-sabitlik idi. Hər mövsüm yeni komandalar meydana çıxır, bəziləri isə fəaliyyətini dayandırırdı. Lakin bu, Azərbaycan futbolunun inkişaf yolunda atılan ilk addımlar idi.
2004-cü ildən etibarən “Araz-Naxçıvan” Azərbaycan çempionatında dominantlıq etməyə başladı. Komanda ardıcıl olaraq 2005-ci ildən 2025-ci ilə qədər çempionluq qazanaraq Azərbaycan futbolunun ən uğurlu klubu oldu.
Bu hegemonluq təsadüfi deyildi. “Araz-Naxçıvan” güclü heyət quraraq, stabil oyun nümayiş etdirərək və Avropa təcrübəsi qazanaraq rəqiblərindən fərqləndi. Komanda həm yerli, həm də beynəlxalq arenada uğurlar qazandı.
Azərbaycan çempionatları tarixində bir çox maraqlı hadisələr yaşanıb:
İlk çempion – 1993-cü ildə “Nicat” (Bakı) komandası Azərbaycan çempionatının ilk qalibi olub.
Ən uzun hegemonluq – “Araz-Naxçıvan” 2005-ci ildən 2025-ci ilə qədər fasiləsiz çempion olub.
Pandemiya səbəbindən keçirilməyən çempionat – 2020/21 mövsümündə çempionat baş tutmayıb, lakin “Araz-Naxçıvan” UEFA Çempionlar Liqasında ölkəni təmsil edib.
Ən çox medal qazanan komanda – “Araz-Naxçıvan” həm qızıl, həm gümüş, həm də bürünc medallar baxımından Azərbaycan çempionatının ən uğurlu komandasıdır.
Çempionlar Liqasında iştirak – “Araz-Naxçıvan” UEFA Çempionlar Liqasında Azərbaycanı təmsil edən yeganə klubdur.
Azərbaycan çempionatları tarixində müxtəlif komandalar uğur qazanıb, lakin son illərdə “Araz-Naxçıvan” dominantlıq edir. Ölkə futbolunun inkişafı üçün yeni komandaların yüksəlməsi və rəqabətin artması vacibdir.
Gələcəkdə daha çox klubun çempionluq uğrunda mübarizə aparması Azərbaycan futbolunun səviyyəsini yüksəldə bilər. Çempionatın daha rəqabətli olması, yeni istedadların yetişməsi və klubların Avropa arenasında uğur qazanması Azərbaycan futbolunun inkişafına böyük töhfə verəcək.
| Mövsüm | I yer | II yer | III yer |
| 1993 | Nicat (Bakı) | Avtomobilçi (Bakı) | İnşaatçı (Sabirabad) |
| 1994/95 | Azadə | Avtomobilçi | Neftçi |
| 1995/96 | Avtomobilçi | Neftçi | Azərneftyanacaq |
| 1996/97 | Avtomobilçi | Neftçi | Azərneftyanacaq |
| 1997/98 | Avtomobilçi | Nabspor | Avanqard |
| 1998/99 | Azərneftyanacaq | Avtomobilçi | Nabspor |
| 1999/00 | Azərneftyanacaq | Turan AİR | Anqlo Oil |
| 2000/01 | Turan AİR | Azərneftyanacaq | Anqlo Oil |
| 2001/02 | Turan AİR | Tribut | Viləş |
| 2002/03 | Tribut | Gömrükçü | Turan AİR |
| 2003/04 | Turan AİR | Qafqaz Universiteti | Gömrükçü |
| 2004/05 | Araz-Naxçıvan | Refarma | Asfarma |
| 2005/06 | Araz-Naxçıvan | Azfen | Asfarma |
| 2006/07 | Araz-Naxçıvan | Miri-Qrand | STAR GSM |
| 2007/08 | Araz-Naxçıvan | Qarabağ veteranları | Sumqayıt |
| 2008/09 | Araz-Naxçıvan | Neftçi İSM | Azmetko |
| 2009/10 | Araz-Naxçıvan | Neftçi İSM | EKOL |
| 2010/11 | Araz-Naxçıvan | Neftçi İSM | EKOL |
| 2011/12 | Araz-Naxçıvan | Neftçi İSM | EKOL |
| 2012/13 | Araz-Naxçıvan | EKOL | Neftçi İSM |
| 2013/14 | Araz-Naxçıvan | Neftçi İSM | Fener |
| 2014/15 | Khazar İslands | Fener | Araz-Naxçıvan |
| 2015/16 | Araz-Naxçıvan | EKOL | Neftçi İK |
| 2016/17 | Araz-Naxçıvan | Neftçi İK | EKOL |
| 2017/18 | Araz-Naxçıvan | Marafon Futsal | EKOL |
| 2018/19 | Araz-Naxçıvan | Xəzər Cənub | EKOL |
| 2019/20 | Araz-Naxçıvan | Marafon Futsal | EKOL |
| 2020/21 | Pandemiya ilə əlaqədar çempionat keçirilməyib. İK-nın qərarı ilə ölkəmizi UEFA Çempionlar Liqasında Araz-Naxçıvan təmsil edib. | ||
| 2021/22 | Araz-Naxçıvan | EKOL | Neftçi İK |
| 2022/23 | Araz-Naxçıvan | Neftçi İK | Baku Fire |
| 2023/24 | Araz-Naxçıvan | Baku Fire | Neftçi İK |
| 2024/25 | Araz-Naxçıvan | Baku Fire | Neftçi İK |
